• Home
  • Over ons
  • Cursussen
    • 1. Duurzaam onderwijs: een introductie
    • 2. Duurzame didactiek
    • 3. Denken in samenhang (Systeemdenken)
    • 4. Toekomstdenken (Future Design)
    • 5. Energietransitie
    • 6. Een nieuwe economie
    • 7. Werken met challenges (Challenge Based Learning)
    • 8. Planetair burgerschap (Planetary Citizenship)
    • 9. Co-creatie van onderwijs
    • 10. Buitenonderwijs
  • Inspiratie
    • Achtergrond
    • Blog
    • Nieuws
    • Interviews
  • Mediatheek
  • Partners
  • Portfolio
  • Contact
Vragen? neem contact op
info@academievoorduurzaamonderwijs.nl
Academie voor duurzaam onderwijs
  • Home
  • Over ons
  • Cursussen
    • 1. Duurzaam onderwijs: een introductie
    • 2. Duurzame didactiek
    • 3. Denken in samenhang (Systeemdenken)
    • 4. Toekomstdenken (Future Design)
    • 5. Energietransitie
    • 6. Een nieuwe economie
    • 7. Werken met challenges (Challenge Based Learning)
    • 8. Planetair burgerschap (Planetary Citizenship)
    • 9. Co-creatie van onderwijs
    • 10. Buitenonderwijs
  • Inspiratie
    • Achtergrond
    • Blog
    • Nieuws
    • Interviews
  • Mediatheek
  • Partners
  • Portfolio
  • Contact

    Recensie

    • Home
    • Inspiratie
    • Recensie
    • DE STAPELAARS VAN ONDERWIJSFAMILIE DIJSSELBLOEM

    DE STAPELAARS VAN ONDERWIJSFAMILIE DIJSSELBLOEM

    • Geplaatst door Henk Tameling
    • categorieën Recensie
    • Datum 19 januari 2022
    • Reacties 0 reactie

    Hij komt uit een echt onderwijsgeslacht: zijn opa’s, ouders, ooms en neven waren of zijn onderwijzer, leraar, schooldirecteur. Jeroen Dijsselbloem koos voor de politiek, maar schreef De onderwijsfamilie, een familiekroniek over honderd jaar onderwijs in Nederland. Zijn ongevraagde advies aan de nieuwe minister van Onderwijs: ‘Het is tijd voor groot onderhoud’.

    Tekst Henk Tameling

    We kennen hem als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, als voorzitter van het Nationaal Groeifonds, als voormalig minister van Financiën (2012-2017), en als Kamerlid. In die hoedanigheid komt zijn betrokkenheid bij het onderwijs het meest duidelijk naar voren toen hij in 2007 een parlementaire onderzoekscommissie leidde over onderwijsvernieuwingen. De Commissie-Dijsselbloem presenteerde in 2008 haar bevindingen. Dertien jaar later ziet De onderwijsfamilie van Jeroen Dijsselbloem het licht. Een boek dat overduidelijk maakt hoe het persoonlijke leven van de Dijsselbloemen verweven is met de onderwijsgeschiedenis van ons land. Het persoonlijke is politiek en de politiek is persoonlijk.

    Van leraar tot directeur

    In het bijna 200 pagina’s tellende boek ga je als lezer in vogelvlucht door het Nederlandse onderwijs van de afgelopen honderd jaar aan de hand van de koude en warme kant van de familie Dijsselbloem, een familie van ‘stapelaars’. Alle vijf kinderen van opa en oma Dijsselbloem ‘smeren hun boterham met onderwijs’. Jeroens vader was eerst onderwijzer, later leraar Engels en zijn moeder was onderwijzeres.


    Overdag werken, ’s avonds bijlessen volgen en diploma’s stapelen


    Vier generaties van twee families uit het katholieke zuiden passeren de revue, te beginnen met opa Visser, de vader van Jeroens moeder, geboren in 1904. De onderwijsloopbaan van leraar en later schooldirecteur Visser begint bij de ambachtsschool, gaat via de burgeravondschool en de Nijverheidsavondschool naar vele avonden cursorische onderwijs. Overdag werken, ’s avonds bijlessen volgen en diploma’s stapelen met uiteindelijk de functie van directeur van de ambachtsschool als resultaat. Vlak voor de invoering de Mammoetwet gaat Visser in 1969 met pensioen. Een periode van veel veranderingen, zoals fusies, volgt.

    Stijging van onderwijskwaliteit

    Vanaf de jaren zeventig komen na het verdwijnen van de HBS (Jan Blokker publiceerde onlangs Het wonder van de hbs: Een onderwijshervorming die slaagde) de mavo, de havo en vwo op, met achtereenvolgens de invoering van de basisvorming, het vmbo (mavo plus vbo), de Tweede Fase en het Passend Onderwijs. Drie generaties hebben deze grote en kleine structuurveranderingen meegemaakt en aan den lijve ondervonden. Aan de hand van gedetailleerd beschreven familieportretten schetst Dijsselbloem verschillende trends en ontwikkelingen. Zo constateert hij dat door veel zelfstudie en avondonderwijs mensen diploma’s stapelden om hogerop te komen. Dat heeft volgens Dijsselbloem de stijging van de kwaliteit van het onderwijs tot gevolg. Een vorm van professionalisering van docenten die op organische wijze tot stand kwam. De schrijver van deze familiekroniek laat niet na te wijzen op het gebrek aan professionalisering in onze huidige tijd.


    “Toen mijn vader begon in 1948, negentien jaar oud, had de leraar automatisch gezag en respect. Met een simpele oogopslag smoorde hij rumoer in de klas”


    Lezende kinderen in de jaren 50.

    Wat het boek bijzonder maakt zijn de persoonlijke belevingen van de familieleden die in een historische context worden geplaatst gecomplementeerd met een analyse van de huidige onderwijssituatie. Zo schrijft Dijsselbloem over zijn vader: ‘Toen hij begon in 1948, negentien jaar oud, had de leraar automatisch gezag en respect en die autoriteit was voldoende om enig rumoer in de klas met een simpele oogopslag te smoren. Tegen de tijd dat hij moest stoppen, 54 jaar oud, was hij al jaren overwerkt en was heel veel tijd en energie kwijt aan orde houden. De stress waarmee hij naar huis kwam, drukte een grote stempel op ons gezin.’

    Verslaglegging en schaalvergroting

    Wat ook opvalt is dat de schrijver de grote veranderingen in het onderwijs niet alleen toeschrijft aan Haagse stelselwijzigingen. In een passage over oom François schrijft hij op pagina 103: ‘Wat wel veranderde (na de Mammoetwet, HT), was dat de leraar van zijn almachtige voetstuk af moest komen en dat de leerlingen geleidelijk steeds meer zelf een inbreng moesten hebben. Maar dat was de tijdgeest en geen rechtstreeks gevolg van de Mammoetwet.’ Het verhaal van oom André is weer exemplarisch voor een ander verschijnsel van de veranderende rol van de docent: ‘André was echt een vakdocent. Hij wilde bezig zijn met het overdragen van de stof. Daar zat zijn passie. Maar steeds meer tijd moest besteed worden aan persoonlijke begeleiding van de kinderen en aan sociale vaardigheid, waarvan ook verslag moest worden gelegd.’ (pagina 118). Bij neef Joop spelen schaalvergroting en bestuurlijke fusies een rode draad door zijn onderwijsloopbaan.


    De emancipatie van de arbeiders en vrouwen, de ontkerkelijking en het einde van de verzuiling, en nieuwe onderwijsopvattingen veranderden het onderwijs


    Dijsselbloem wijst op een scala aan oorzaken van onderwijsveranderingen. De emancipatie van de arbeidersklasse, de ontkerkelijking en het einde van de verzuiling, de emancipatie van vrouwen en de belangstelling voor andere onderwijsopvattingen zoals die van Fröbel en Maria Montessori hebben allemaal bijgedragen aan andere vormen van onderwijs.

    De cruciale factor voor goed onderwijs

    Deze familiekroniek laat zien dat elke generatie onderwijshervormingen vanuit de politiek heeft meegemaakt en dat tegelijkertijd de maatschappelijke omgeving van de school en daarmee de positie van de leraar verandert. Deze mix heeft geleid tot een onderwijskwaliteit die zorgelijk is. In de denkwereld van Dijsselbloem staat bij alles de leraar centraal: ‘(…) de cruciale factor voor goed onderwijs is de gemotiveerde leraar.’ Maar daar wringt hem de schoen: de maatschappelijke waardering voor het beroep is achteruit gegaan en de verlaging van de onderwijssalarissen door onderwijsminister Deetman in de jaren tachtig hebben mede het huidige tekort aan docenten veroorzaakt. De schrijver is resoluut in de oplossing van dit probleem: ‘We moeten het aanzien van het beroep weer verhogen door er hogere eisen aan te stellen en daar vervolgens ook voor te betalen.’ Dit kan volgens hem door ‘groot onderhoud van het onderwijs.’ Wat mij betreft had de schrijver hier meer aandacht aan mogen besteden. Het lijkt erop dat hij hier niet helemaal het achterste van zijn tong laat zien.

    Dijsselbloem laat met zijn familiegeschiedenis zien wat de nieuwe minister van onderwijs Dennis Wiersma kan doen om dat onderhoud uit te voeren. Laten we hopen dat Rutte de nieuwe minister heeft bevraagd op zijn kennis van het familieverhaal van Jeroen Dijsselbloem.

    • Share:
    author avatar
    Henk Tameling

    Henk Tameling (1952) is als docent en (interim)schoolleider verbonden geweest aan onderwijsinstellingen in Friesland, Groningen en de Randstad. Laatste functie: 2016-2018 waarnemend rector van het Coornhert Lyceum, Haarlem. Tameling was directeur van de Waddenvereniging en uitgever van de boot-aan-bootkrant Over ’t wad en Terschelling Magazine.
    Als vrijwilliger is hij - naast NADO- actief bij het Westfries Museum ( voorzitter bestuur Vrienden van het Museum).

    Vorig bericht

    WORDT ALEXIA PRINSES DUURZAAMHEID?
    19 januari 2022

    Volgend bericht

    NIEUWE LEDEN RAAD VAN INSPIRATIE EN ADVIES
    19 januari 2022

    Misschien is dit ook interessant

    Klimaatboek-_6_
    WANDEL JE EIGEN KLIMAATROUTE DOOR HET BOS VAN GRETA
    18 december, 2022
    Boek biesta2
    LEREN EEN ‘ZELF’ TE ZIJN
    17 juli, 2022
    pexels-leonardo-jarro-633437
    ZELF LESSEN ONTWERPEN KÁN, MAAR IS TIJDROVEND
    12 maart, 2022

    Laat een reactie achter Reactie annuleren

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    Zoeken

    Categorieën

    • Achtergrond
    • Actualiteit
    • Blog
    • Circular skills
    • Climate change
    • De school van de toekomst
    • Dutch academy for sustainable education
    • duurzame docenten
    • Duurzame projecten
    • Duurzame scholen
    • Evenement
    • Interviews
    • Investeren in jongeren
    • Klimaatbeleid
    • Leerlingenparticipatie
    • Lesmateriaal
    • Mediatheek
    • Natuur en milieu
    • Nieuws
    • Onderwijs
    • Recensie
    • Stelling van de maand
    • Transitie
    • Werkdruk
    • Werkdruk onderwijs
    Inschrijven nieuwsbrief
    info@academievoorduurzaamonderwijs.nl

    Inschrijven nieuwsbrief

    Over NADO

    • Wat willen wij ?
    • Waarom
    • Wat doen we
    • Ons team

    Links

    • inspiratie
    • Cursusaanbod
    • Portfolio
    • Mediatheek

    Privacy

    • privacy
    • Disclaimer

    Volg ons

    Gemaakt door Pelt-ICT. Copyright ©2022

    • Privacy
    • Sitemap
    Wij gebruiken cookies op onze website om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Door op “Alles accepteren ”, te drukken gaat u akkoord met het gebruik van onze cookies. Het is ook mogelijk om de cookies aan te passen via "Instellingen".
    InstellingenAlles WeigerenAlles accepteren
    Manage consent

    Privacy Overzicht

    Deze website maakt gebruik van cookies om uw ervaring te verbeteren terwijl u door de website navigeert. Hiervan worden de cookies die als noodzakelijk zijn gecategoriseerd in uw browser opgeslagen, omdat ze essentieel zijn voor de werking van basisfunctionaliteiten van de website. We gebruiken ook cookies van derden die ons helpen analyseren en begrijpen hoe u deze website gebruikt. Deze cookies worden alleen met uw toestemming in uw browser opgeslagen. U heeft ook de mogelijkheid om u af te melden voor deze cookies. Maar als u zich afmeldt voor sommige van deze cookies, kan dit uw surfervaring beïnvloeden.
    Necessary
    Altijd ingeschakeld
    Noodzakelijke cookies zijn absoluut noodzakelijk om de website goed te laten functioneren. Deze cookies zorgen anoniem voor basisfunctionaliteiten en beveiligingsfuncties van de website.
    CookieDuurOmschrijving
    cookielawinfo-checkbox-analytics11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
    cookielawinfo-checkbox-functional11 monthsThe cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
    cookielawinfo-checkbox-necessary11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
    cookielawinfo-checkbox-others11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
    cookielawinfo-checkbox-performance11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
    viewed_cookie_policy11 monthsThe cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
    Functioneel
    Functionele cookies helpen om bepaalde functionaliteiten uit te voeren, zoals het delen van de inhoud van de website op sociale mediaplatforms, het verzamelen van feedback en andere functies van derden.
    Prestatiecookies
    Prestatiecookies worden gebruikt om de belangrijkste prestatie-indexen van de website te begrijpen en te analyseren, wat helpt bij het leveren van een betere gebruikerservaring voor de bezoekers.
    Analytics
    Analytische cookies worden gebruikt om te begrijpen hoe bezoekers omgaan met de website. Deze cookies helpen bij het verstrekken van informatie over statistieken, het aantal bezoekers, het bouncepercentage, verkeer, enz.
    CookieDuurOmschrijving
    _ga2 yearsThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to calculate visitor, session, campaign data and keep track of site usage for the site's analytics report. The cookies store information anonymously and assign a randomly generated number to identify unique visitors.
    _gat_gtag_UA_135558333_31 minuteThis cookie is set by Google and is used to distinguish users.
    _gid1 dayThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to store information of how visitors use a website and helps in creating an analytics report of how the website is doing. The data collected including the number visitors, the source where they have come from, and the pages visted in an anonymous form.
    Advertentie
    Advertentiecookies worden gebruikt om bezoekers relevante advertenties en marketingcampagnes te bieden. Deze cookies volgen bezoekers op verschillende websites en verzamelen informatie om aangepaste advertenties weer te geven.
    Andere
    Andere niet-gecategoriseerde cookies zijn cookies die worden geanalyseerd en die nog niet in een categorie zijn ingedeeld.
    OPSLAAN & ACCEPTEREN
    Aangedreven door CookieYes Logo