• Home
  • Over ons
    • Wat willen wij?
    • Waarom?
    • Wat doen we?
    • Ons team
    • Financiën
    • Ambassadeurs
    • Statuten
  • Cursussen
    • Spark the Future
    • Aanbod 2022-2023
    • Circulaire skills in de mode
    • Projectweek duurzaamheid en circulariteit
    • Futureproof
    • Proeverij
    • Ecosafari
    • Lesmateriaal Circulaire productieketen
    • Cursus Systemisch denken
  • Inspiratie
    • Achtergrond
    • Blog
    • Nieuws
    • Interviews
  • Mediatheek
  • Partners
  • Portfolio
  • Contact
    Vragen? neem contact op
    info@academievoorduurzaamonderwijs.nl
    Academie voor duurzaam onderwijs
    • Home
    • Over ons
      • Wat willen wij?
      • Waarom?
      • Wat doen we?
      • Ons team
      • Financiën
      • Ambassadeurs
      • Statuten
    • Cursussen
      • Spark the Future
      • Aanbod 2022-2023
      • Circulaire skills in de mode
      • Projectweek duurzaamheid en circulariteit
      • Futureproof
      • Proeverij
      • Ecosafari
      • Lesmateriaal Circulaire productieketen
      • Cursus Systemisch denken
    • Inspiratie
      • Achtergrond
      • Blog
      • Nieuws
      • Interviews
    • Mediatheek
    • Partners
    • Portfolio
    • Contact

      Blog

      • Home
      • Inspiratie
      • Blog
      • GEMISTE KANSEN IN COALITIEAKKOORD OVER ONDERWIJS

      GEMISTE KANSEN IN COALITIEAKKOORD OVER ONDERWIJS

      • Geplaatst door Henk Tameling
      • categorieën Blog
      • Datum 24 december 2021
      • Reacties 0 reactie

      Onderwijs lijkt een van de speerpunten van de regering Rutte IV te worden.  De totale, structurele investering voor het versterken van de onderwijskwaliteit bedraagt €1 miljard per jaar. Hiervan gaat €800 miljoen per jaar structureel naar investeringen in leraren en schoolleiders. Blijft €200 miljoen jaarlijks over voor tientallen andere maatregelen uit dit akkoord. Wat betekent dat in de praktijk en wat hebben de aanstaande bewindvoerders ervoor over? Het coalitieakkoord over onderwijs nader bekeken.

      Het onderwijsgedeelte van het coalitieakkoord begint onder de titel van Bestaanszekerheid en kansengelijkheid als volgt: ‘Iedereen in Nederland verdient een goed bestaan en moet mee kunnen doen. Dat begint bij het bieden van dezelfde kansen aan alle kinderen, jongeren en studenten om zich te ontwikkelen en te ontplooien. Daarom willen we de onderwijskwaliteit versterken om de basis op orde te krijgen, zodat elk kind leert lezen, schrijven en rekenen en goed wordt onderwezen in burgerschap. Om dat te bereiken investeren we ook in voldoende en goede leraren en schoolleiders. ‘

      Masterplan

      De intentie ‘de onderwijskwaliteit te versterken om de basis op orde te krijgen’ lijkt een erkenning voor de opvatting dat de basis dus niet op orde was. Om de kool en de geit te sparen, worden hier geen nadere analyses op los gelaten.  Iets wat eigenlijk voor het hele document geldt. Oorzaken en gevolgen, je treft ze nauwelijks aan. Een voorbeeld. Om het lezen, schrijven en rekenen op orde te krijgen, denkt het kabinet aan een masterplan. Hoe, waarom, wanneer en wat blijven met deze bezweringsformule verder achterwege. Trouwens, elke meester of juf heeft toch een lesplan?

      Even verder gaat het kabinet in spé hierop door en stelt: ‘Om dat te bereiken investeren we ook in voldoende en goede leraren en schoolleiders.’  Investeren in voldoende leraren? Ervan uitgaande dat de schrijvers van deze zin het tekort aan docenten in gedachten hebben, zullen veel onderwijsmensen nieuwsgierig zijn hoe dit cruciale probleem opgelost gaat worden. Ik lees er geen woord over. Columnist Aleid Truyens[1] is wat dat betreft een geschikte adviseur voor het nieuwe kabinet. Zij schreef onlangs:

      ‘Dit kabinet moet met creatieve en onconventionele ideeën komen om het tekort op te lossen én de kwaliteit te verhogen. Het zou al veel schelen als de lerarenopleidingen aantrekkelijker worden en er niet zoveel jongeren voortijdig afhaken. Voorkom dat ervaren leraren gedesillusioneerd vertrekken. Zoek onder mensen van alle leeftijden. Lok vakmensen die hun ervaring willen doorgeven naar het mbo. Werf leraren onder academici, maak het makkelijker, ook voor studenten, om een eerstegraads lesbevoegdheid te halen zonder dat het een studiejaar kost; een vol jaar pedagogiek en onderwijskunde is niet nodig als je vakkennis hebt en motivatie voor het leraarschap.’

      Ingrijpen

      De ploeg van Rutte IV gaat monter verder: ‘We sturen op de kwaliteit van het onderwijs en grijpen sneller in bij scholen die onvoldoende presteren.’  Dat klinkt stevig maar de schrijvers gaan er wel aan voorbij dat het toezicht op de kwaliteit een bevoegdheid van de Inspectie van het onderwijs is en niet van een minister(-ie).  Iets meer analytisch vermogen had een heel andere conclusie opgeleverd: ondanks het gering aantal onvoldoende presterende scholen, holt onze kwaliteit achteruit. Jeroen Dijsselbloem merkte een jaar geleden op dat de onderwijskwaliteit de laatste twaalf jaar niet verbeterd is. In zijn recente boek onderbouwt hij die opvatting aan de hand van zijn familiegeschiedenis.[2]

      Als je kijkt naar de hoeveelheid investeringen in kwaliteitsverbetering, stelt econoom Coen Teulings: ‘Het gaat niet goed met het Nederlandse onderwijs. Twintig jaar terug stond het in de OESO-rangorde aan de top. We zijn inmiddels een bescheiden middenmoter. Dit is de grootste crisis in ons land. Als je dus jaarlijks 13 miljard meer uit te geven hebt, moet een groot deel naar onderwijs gaan. De coalitie reserveert 1 miljard voor beter onderwijs. Dit lijkt te weinig om de achteruitgang te stoppen. [3]

      Duurzaam curriculum

      Over de kwaliteit valt me nog meer te lezen: ‘We geven duidelijker aan wat we van scholen verwachten, bijvoorbeeld bij de curriculumherziening’. Ook weer een zin die meer vragen dan antwoorden oproept: Wat is duidelijker, was minister Slob soms niet duidelijk genoeg? Aan welke curriculumherziening denkt dit kabinet? Het vorige en dus dezelfde kabinet wees coalitie breed de voorgestelde curriculum.nu-wijziging af, alle deelnemers en medewerkers aan het curriculumdebat met een stevige kater achterlatend. Met de kennis van nu en de klimaatplannen van Rutte IV mist het beoogde kabinet een schot voor open doel om duurzaamheidsonderwijs als een van nieuwe kerndoelen te benoemen. Of met de woorden van de directeur coöperatie Leren voor Morgen Giuseppe van der Helm: Het woord ‘’duurzaamheid’’ wordt nauwelijks genoemd in het coalitieakkoord en zeker niet in combinatie met onderwijs.’ Van der Helm stelt in zijn commentaar op het akkoord een fundamentele vraag: “Hoe kun je de kwaliteit van het onderwijs en lerarenopleidingen versterken zonder te kijken vanuit een toekomstbestendig en dus duurzaam perspectief?’[4] 

      In een reactie van Teachers for Climate [5] is wèl een heldere duurzame visie op onderwijs te lezen: ‘Om leerlingen (…) wegwijs te maken, moeten zij al op school gewend raken aan het oplossen van complexe vraagstukken. Dit kan door vakken in samenhang te onderwijzen, dus vakoverstijgend en bij voorkeur met een directe link naar vraagstukken in de schoolomgeving. Huidige normen en waarden mogen ter discussie worden gesteld om te komen tot een nieuwe mindset: planetair burgerschap.’

      Talenten

      Even leek het erop dat ons een structuurwijziging van het onderwijs te wachten staat: ‘We verbeteren de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs. We stimuleren brede en verlengde brugklassen met oog voor de talenten van elke leerling.’ Het werkwoord ‘stimuleren’ wekt de indruk dat de vier partijen er eigenlijk niet uit zijn gekomen anders had er vast gestaan: we breiden een wetswijziging voor. Inhoudelijk is er veel,  zo niet alles voor uitstel van schoolkeuzes te zeggen. Waar het onderwijs niet op zit te wachten is het zoveelste plan dat een luchtballon blijkt te zijn.

      Een van de grootste fiasco’s van de laatste jaren is het CDA- knuffeldiertje van de maatschappelijke diensttijd. Het leeft in het onderwijs vrijwel geen enkele manier maar Rutte IV bouwt dit marginaal plannetje verder uit.

      Visie

      Veel woorden en zinnen in het akkoord gaan terecht over leerachterstand en kansenongelijkheid: ‘We kiezen voor een structurele versterking van scholen met veel leerachterstanden. Gelijke kansen vragen een ongelijke aanpak, zodat elk kind de beste kans krijgt.’  Het probleem is bekend, er liggen stapels analyses op de burelen maar waar blijft een samenhangende meerjarenvisie om bijvoorbeeld heel gericht onderwijskwaliteit en docententekort aan elkaar te koppelen. Het onderwijs wacht al jaren op prioritering en focus. Vanuit een deugdelijke analyse met een majeure investering kun je robuuste plannen maken om de problemen structureel op te lossen. Daar wacht het onderwijs op.

      Terug naar het hoofddeel van dit onderwijsakkoord: de investering van € 800 miljoen. Het kabinet wil dus in goede leraren en schoolleiders investeren om de onderwijskwaliteit in Nederland te verhogen. Daartoe zet het in op versterking van de kwaliteit van lerarenopleidingen met aandacht voor effectieve vakdidactiek, specialisatie in het jonge of oudere kind, digitale vaardigheden en passend onderwijs. De academische instroom wordt verhoogd en (bij)scholing krijgt prioriteit en professionele ontwikkeling wordt bevorderd.

      De oorzaken van het docententekort zijn divers en complex: werkdruk, werklast, imago, salaris, bureaucratie, administratieve last, gebrek aan eigenaarschap, onvoldoende (tijd voor) professionalisering. Het is allemaal onderzocht en bekend. Het nieuwe kabinet doet er iets aan: ‘We investeren in het verlagen van de werkdruk; scholen kunnen hiermee bijvoorbeeld de klassen verkleinen of meer docenten of begeleiders in de klas inzetten. We faciliteren het gebruik van digitale hulpmiddelen om de werkdruk van de leraar te verminderen en de onderwijskwaliteit te verbeteren. Dat klinkt goed, heel goed. Waar ligt de focus, wanneer gaan we wat doen met welke middelen?

      Elan

      Met een reeks aan voornemens en onuitgewerkte plannen is het onderwijsakkoord een lappendeken van wensen en behoeftes en lijkt het op een collage van urgente krantenkoppen. Op de keeper beschouwt krijgt het onderwijs een fractie van wat het nodig heeft om de kwaliteit echt te verbeteren. Door te weinig te investeren, door geen duurzame keuzes te maken, door geen prioriteiten in het mer à boire dat we onderwijs noemen, liggen gemiste kansen, frustraties en mislukkingen op de loer, blijven de lange termijn oplossingen buiten beeld. Dit akkoord bewijst het onderwijs eerder een slechte dan een goede dienst. Een akkoord van gemiste kansen. Tijd voor nieuw elan vanuit het onderwijs zelf om te scoren voor het open doel.

      Zwaag, 24-12-21

      Henk Tameling, oud-docent, voormalig rector


      [1] De Volkskrant, 20-12-21

      [2] Jeroen Dijsselbloem, De onderwijsfamilie ( Amsterdam, 2021)

      [3] ‘NRC 21-12-21)

      [4] https://www.lerenvoormorgen.org/nieuws/duurzaam-onderwijs-en-het-coalitieakkoord

      [5] https://www.trouw.nl/opinie/als-kinderen-niet-duurzamer-leren-denken-komt-er-van-klimaatbeleid-niets-terecht~b39e4585

      • Share:
      author avatar
      Henk Tameling

      Henk Tameling (1952) is als docent en (interim)schoolleider verbonden geweest aan onderwijsinstellingen in Friesland, Groningen en de Randstad. Laatste functie: 2016-2018 waarnemend rector van het Coornhert Lyceum, Haarlem. Tameling was directeur van de Waddenvereniging en uitgever van de boot-aan-bootkrant Over ’t wad en Terschelling Magazine.
      Als vrijwilliger is hij - naast NADO- actief bij het Westfries Museum ( voorzitter bestuur Vrienden van het Museum).

      Vorig bericht

      DE STELLING VAN NOVEMBER
      24 december 2021

      Volgend bericht

      GOED VOORBEELD DOET GOED VOLGEN
      1 januari 2022

      Misschien is dit ook interessant

      Mando (2)
      WORDT ALEXIA PRINSES DUURZAAMHEID?
      9 januari, 2022
      b878256e-0e44-4260-9c02-dc995340dbbe
      DUURZAAMHEID: BETUTTELENDE LINKSE HOBBY VAN UNIVERSITEITEN?
      24 november, 2021
      KlimaatmarsAmsterdam_nov2021C
      HOE DOORBREKEN WE EEN IMPASSE?
      18 november, 2021

      Laat een reactie achter Reactie annuleren

      Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

      Zoeken

      Categorieën

      • Achtergrond
      • Actualiteit
      • Blog
      • Circular skills
      • Climate change
      • De school van de toekomst
      • Dutch academy for sustainable education
      • duurzame docenten
      • Duurzame projecten
      • Duurzame scholen
      • Interviews
      • Investeren in jongeren
      • Klimaatbeleid
      • Leerlingenparticipatie
      • Mediatheek
      • Natuur en milieu
      • Nieuws
      • Onderwijs
      • Recensie
      • Stelling van de maand
      • Transitie
      • Werkdruk
      • Werkdruk onderwijs
      Inschrijven nieuwsbrief
      info@academievoorduurzaamonderwijs.nl

      Inschrijven nieuwsbrief

      Over NADO

      • Wat willen wij ?
      • Waarom
      • Wat doen we
      • Ons team

      Links

      • inspiratie
      • Cursusaanbod
      • Portfolio
      • Mediatheek

      Privacy

      • privacy
      • Disclaimer

      Volg ons

      Gemaakt door Pelt-ICT. Copyright ©2019

      • Privacy
      • Sitemap
      Wij gebruiken cookies op onze website om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Door op “Alles accepteren ”, te drukken gaat u akkoord met het gebruik van onze cookies. Het is ook mogelijk om de cookies aan te passen via "Instellingen".
      InstellingenAlles WeigerenAlles accepteren
      Manage consent

      Privacy Overzicht

      Deze website maakt gebruik van cookies om uw ervaring te verbeteren terwijl u door de website navigeert. Hiervan worden de cookies die als noodzakelijk zijn gecategoriseerd in uw browser opgeslagen, omdat ze essentieel zijn voor de werking van basisfunctionaliteiten van de website. We gebruiken ook cookies van derden die ons helpen analyseren en begrijpen hoe u deze website gebruikt. Deze cookies worden alleen met uw toestemming in uw browser opgeslagen. U heeft ook de mogelijkheid om u af te melden voor deze cookies. Maar als u zich afmeldt voor sommige van deze cookies, kan dit uw surfervaring beïnvloeden.
      Necessary
      Altijd ingeschakeld
      Noodzakelijke cookies zijn absoluut noodzakelijk om de website goed te laten functioneren. Deze cookies zorgen anoniem voor basisfunctionaliteiten en beveiligingsfuncties van de website.
      CookieDuurOmschrijving
      cookielawinfo-checkbox-analytics11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
      cookielawinfo-checkbox-functional11 monthsThe cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
      cookielawinfo-checkbox-necessary11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
      cookielawinfo-checkbox-others11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
      cookielawinfo-checkbox-performance11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
      viewed_cookie_policy11 monthsThe cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
      Functioneel
      Functionele cookies helpen om bepaalde functionaliteiten uit te voeren, zoals het delen van de inhoud van de website op sociale mediaplatforms, het verzamelen van feedback en andere functies van derden.
      Prestatiecookies
      Prestatiecookies worden gebruikt om de belangrijkste prestatie-indexen van de website te begrijpen en te analyseren, wat helpt bij het leveren van een betere gebruikerservaring voor de bezoekers.
      Analytics
      Analytische cookies worden gebruikt om te begrijpen hoe bezoekers omgaan met de website. Deze cookies helpen bij het verstrekken van informatie over statistieken, het aantal bezoekers, het bouncepercentage, verkeer, enz.
      CookieDuurOmschrijving
      _ga2 yearsThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to calculate visitor, session, campaign data and keep track of site usage for the site's analytics report. The cookies store information anonymously and assign a randomly generated number to identify unique visitors.
      _gat_gtag_UA_135558333_31 minuteThis cookie is set by Google and is used to distinguish users.
      _gid1 dayThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to store information of how visitors use a website and helps in creating an analytics report of how the website is doing. The data collected including the number visitors, the source where they have come from, and the pages visted in an anonymous form.
      Advertentie
      Advertentiecookies worden gebruikt om bezoekers relevante advertenties en marketingcampagnes te bieden. Deze cookies volgen bezoekers op verschillende websites en verzamelen informatie om aangepaste advertenties weer te geven.
      Andere
      Andere niet-gecategoriseerde cookies zijn cookies die worden geanalyseerd en die nog niet in een categorie zijn ingedeeld.
      OPSLAAN & ACCEPTEREN
      Aangedreven door CookieYes Logo