• Home
  • Over ons
    • Wat willen wij?
    • Waarom?
    • Wat doen we?
    • Ons team
    • Financiën
    • Ambassadeurs
    • Statuten
  • Cursussen
    • Spark the Future
    • Aanbod 2022-2023
    • Circulaire skills in de mode
    • Projectweek duurzaamheid en circulariteit
    • Futureproof
    • Proeverij
    • Ecosafari
    • Lesmateriaal Circulaire productieketen
    • Cursus Systemisch denken
  • Inspiratie
    • Achtergrond
    • Blog
    • Nieuws
    • Interviews
  • Mediatheek
  • Partners
  • Portfolio
  • Contact
    Vragen? neem contact op
    info@academievoorduurzaamonderwijs.nl
    Academie voor duurzaam onderwijs
    • Home
    • Over ons
      • Wat willen wij?
      • Waarom?
      • Wat doen we?
      • Ons team
      • Financiën
      • Ambassadeurs
      • Statuten
    • Cursussen
      • Spark the Future
      • Aanbod 2022-2023
      • Circulaire skills in de mode
      • Projectweek duurzaamheid en circulariteit
      • Futureproof
      • Proeverij
      • Ecosafari
      • Lesmateriaal Circulaire productieketen
      • Cursus Systemisch denken
    • Inspiratie
      • Achtergrond
      • Blog
      • Nieuws
      • Interviews
    • Mediatheek
    • Partners
    • Portfolio
    • Contact

      Blog

      • Home
      • Inspiratie
      • Blog
      • HOE DOORBREKEN WE EEN IMPASSE?

      HOE DOORBREKEN WE EEN IMPASSE?

      • Geplaatst door Henk Tameling
      • categorieën Blog
      • Datum 18 november 2021
      • Reacties 0 reactie

      Docenten tijdens de klimaatmars van 6 november 2021.

      In vrijwel alle discussies over thema’s als klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en armoede komt vroeg of laat het onderwijs als allesoplosser aan de orde, oftewel de visie dat scholen hét middel zijn om internationale en nationale problemen – sorry: ‘uitdagingen’ – aan te pakken. Of de impact van het onderwijs zo groot is, laat ik even in het midden. Maar wat doet het Nederlandse onderwijs nu in de praktijk aan lessen over bijvoorbeeld natuur, milieu en klimaat.

      Tekst Henk Tameling Foto Trisha Goossens

      Vrij recent publiceerden wij over de uitkomsten van het onderzoek naar de invulling en aanpak van duurzaamheidseducatie van de inmiddels afgestudeerd bestuurskundige Joanne Kooiman. Het nuttige van onderzoek zoals dat van Kooiman is dat alle begrippen weer eens stevig onder de loep worden genomen en dat je in een kort tijdsbestek helder voorgeschoteld krijgt wat het probleem is, welke oplossingen denkbaar zijn, waarom iets niet gebeurt en wie betrokken zijn bij de oorzaken en gevolgen van het probleem. Kooiman heeft in haar onderzoek zowel in theorie (de literatuur) als in de praktijk (interviews met stakeholders) de invulling – of het gebrek ervan – van duurzaamheidseducatie onderzocht.

      Geïntegreerde benadering is nodig

      Het centrale onderwerp van duurzaamheidseducatie definieert zij als‘het leren over duurzaamheid, natuur en milieu’. Kooiman omschrijft deze vorm van educatie als volgt: ‘Deels vallen daar lessen onder over onderwerpen als biodiversiteit, grondstoffen en voedsel, maar ook over welzijn, circulaire economie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Deze brede aanpak stelt leerlingen in staat om weloverwogen beslissingen te nemen rondom milieu-integriteit, economische levensvatbaarheid en een rechtvaardige samenleving wat resulteert in wereldwijde, nationale en lokale actie waarin mensen een positieve invloed hebben op het milieu. De verschillende onderwerpen moeten niet afzonderlijk van elkaar behandeld worden maar in een geïntegreerde benadering, zodat leerlingen verbanden kunnen leggen.’

      Kooiman schetst met haar laatste opmerking een perspectief: ‘Qua functie [van duurzaamheidseducatie] gaat het om bewustzijn creëren bij leerlingen, wat leidt tot een duurzame en veerkrachtige samenleving. Duurzaamheidseducatie vormt de sleutel tot menselijke ontwikkeling, hoe je leeft, produceert en consumeert.’

      Invulling en aanpak in impasse

      Gekeken naar de praktijk stelt Kooiman vast dat de aandacht voor duurzaamheid in het voortgezet onderwijs (vo) erg versnipperd is en dat het vo een voorbeeld kan nemen aan het mbo door ook samenwerking te zoeken met bedrijven. De wetenschapper in de dop trekt haar conclusie voorzichtig: ‘De invulling en aanpak van duurzaamheidseducatie lijkt (sic) in een impasse te zitten.’ Als oorzaken van deze impasse stelt zij dat het probleem tweeledig is: ‘Enerzijds vergt de integratie van duurzaamheidseducatie inspanningen van vele sectoren en actoren, op verschillende niveaus, waardoor het een groot veld is waarbinnen consensus gezocht moet worden. Anderzijds vinden er nog steeds veel discussies plaats over de concrete inhoud en vormgeving van duurzaamheidseducatie. Beleidsmakers dienen rekening te houden met de langetermijneffecten voor de samenleving en de planeet.’


      Duurzaamheidseducatie komt alleen verder als je het docententekort structureel oplost


      Hier raakt Kooiman wat mij betreft een van de kernoorzaken van de impasse waar het onderwijs in verkeert als je het hebt over duurzaamheidseducatie. Politici zijn vrijwel alleen bezig met de waan van de dag en kortetermijnoplossingen terwijl dit onderwerp om lange termijnoplossingen vraagt zowel qua inhoud en vorm als qua financiering. Mijn stelling is daarom: duurzaamheidseducatie komt alleen verder als je het docententekort structureel oplost. Of een andere: het rondpompen van 8,5 miljard euro voor incidenteel onderwijsgeld (twee jaar) onder de titel Nationaal Onderwijsprogramma lost de crisis in het onderwijs niet op.

      Even terug naar 2014

      We kunnen vaststellen dat we al jarenlang weten wat de echte problemen zijn, los van de Covid19-epidemie. Zo sloten in 2014 veertig jongerenorganisaties een verdrag met de Tweede Kamer voor het stimuleren van duurzaamheid in het onderwijs. Het verdrag werd ondersteund door werkgevers en milieuorganisaties. Van Unilever, DSM en Gasterra tot Milieudefensie en Greenpeace. Het verdrag leverde weinig op behalve het doorsluizen van subsidies naar enkele organisaties zoals de coöperatie Leren voor Morgen en een niet afgemaakte inventarisatie op www.toekomstbehendig.nl.

      Hoe zat het in 2020

      Zes jaar later nam de Kamer weer een motie aan, mede op initiatief van NADO en ingediend door de Partij voor de Dieren, om een onderzoek te doen naar de stand van zaken rond duurzaamheidseducatie. Het bleef lang erg stil in de omgeving van onderwijsminister Slob. In mei van dit jaar schaarden tientallen organisaties zich achter een manifest om de boel op te schudden en om te investeren in onderwijs. Binnenkort start er weer een onderzoek naar de stand van zaken rond duurzaamheidseducatie door de coöperatie Leren voor Morgen.

      Waar zijn we in 2030

      Ik vrees dat de stelling van onderzoeker Kooiman bevestigt dat duurzaamheidseducatie zich in een impasse bevindt. En we zijn weer een jaar verder. De temperatuur stijgt, de zeespiegel rijst, de wereld staat in brand. Laten we aan de slag gaan met het maken van een toekomstplan voor 2030, met het curriculum te verduurzamen, leerlingen meer invloed te geven op hun onderwijs, van de kabinetsformateurs te eisen dat er een langetermijnvisie komt op toekomstgericht onderwijs, dat de overheid de regie neemt om docenten te faciliteren het onderwijs echt een bijdrage te laten leveren aan de internationale en nationale problemen van vandaag, morgen en overmorgen.

      Waar wachten we nog op?!
      Zullen we gewoon zelf aan de slag gaan? NADO heeft onlangs het idee gelanceerd om 20 docenten, 20 leerlingen en 20 experts op het gebied van pedagogiek en didactiek uit te nodigen om het Toekomstplan 2030 uit te werken. Doorbreken we zo de impasse rond duurzaamheidseducatie?
      Geef je mening of meld je aan: info@academievoorduurzaamonderwijs.nl

      • Share:
      author avatar
      Henk Tameling

      Henk Tameling (1952) is als docent en (interim)schoolleider verbonden geweest aan onderwijsinstellingen in Friesland, Groningen en de Randstad. Laatste functie: 2016-2018 waarnemend rector van het Coornhert Lyceum, Haarlem. Tameling was directeur van de Waddenvereniging en uitgever van de boot-aan-bootkrant Over ’t wad en Terschelling Magazine.
      Als vrijwilliger is hij - naast NADO- actief bij het Westfries Museum ( voorzitter bestuur Vrienden van het Museum).

      Vorig bericht

      ZAADJES ZAAIEN IN LIMBURG
      18 november 2021

      Volgend bericht

      LEREN REPAREREN IN HET VMBO
      20 november 2021

      Misschien is dit ook interessant

      Mando (2)
      WORDT ALEXIA PRINSES DUURZAAMHEID?
      9 januari, 2022
      P1030207
      GEMISTE KANSEN IN COALITIEAKKOORD OVER ONDERWIJS
      24 december, 2021
      b878256e-0e44-4260-9c02-dc995340dbbe
      DUURZAAMHEID: BETUTTELENDE LINKSE HOBBY VAN UNIVERSITEITEN?
      24 november, 2021

      Laat een reactie achter Reactie annuleren

      Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

      Zoeken

      Categorieën

      • Achtergrond
      • Actualiteit
      • Blog
      • Circular skills
      • Climate change
      • De school van de toekomst
      • Dutch academy for sustainable education
      • duurzame docenten
      • Duurzame projecten
      • Duurzame scholen
      • Interviews
      • Investeren in jongeren
      • Klimaatbeleid
      • Leerlingenparticipatie
      • Mediatheek
      • Natuur en milieu
      • Nieuws
      • Onderwijs
      • Recensie
      • Stelling van de maand
      • Transitie
      • Werkdruk
      • Werkdruk onderwijs
      Inschrijven nieuwsbrief
      info@academievoorduurzaamonderwijs.nl

      Inschrijven nieuwsbrief

      Over NADO

      • Wat willen wij ?
      • Waarom
      • Wat doen we
      • Ons team

      Links

      • inspiratie
      • Cursusaanbod
      • Portfolio
      • Mediatheek

      Privacy

      • privacy
      • Disclaimer

      Volg ons

      Gemaakt door Pelt-ICT. Copyright ©2019

      • Privacy
      • Sitemap
      Wij gebruiken cookies op onze website om ervoor te zorgen dat onze site zo soepel mogelijk draait. Door op “Alles accepteren ”, te drukken gaat u akkoord met het gebruik van onze cookies. Het is ook mogelijk om de cookies aan te passen via "Instellingen".
      InstellingenAlles WeigerenAlles accepteren
      Manage consent

      Privacy Overzicht

      Deze website maakt gebruik van cookies om uw ervaring te verbeteren terwijl u door de website navigeert. Hiervan worden de cookies die als noodzakelijk zijn gecategoriseerd in uw browser opgeslagen, omdat ze essentieel zijn voor de werking van basisfunctionaliteiten van de website. We gebruiken ook cookies van derden die ons helpen analyseren en begrijpen hoe u deze website gebruikt. Deze cookies worden alleen met uw toestemming in uw browser opgeslagen. U heeft ook de mogelijkheid om u af te melden voor deze cookies. Maar als u zich afmeldt voor sommige van deze cookies, kan dit uw surfervaring beïnvloeden.
      Necessary
      Altijd ingeschakeld
      Noodzakelijke cookies zijn absoluut noodzakelijk om de website goed te laten functioneren. Deze cookies zorgen anoniem voor basisfunctionaliteiten en beveiligingsfuncties van de website.
      CookieDuurOmschrijving
      cookielawinfo-checkbox-analytics11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
      cookielawinfo-checkbox-functional11 monthsThe cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
      cookielawinfo-checkbox-necessary11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
      cookielawinfo-checkbox-others11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
      cookielawinfo-checkbox-performance11 monthsThis cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
      viewed_cookie_policy11 monthsThe cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
      Functioneel
      Functionele cookies helpen om bepaalde functionaliteiten uit te voeren, zoals het delen van de inhoud van de website op sociale mediaplatforms, het verzamelen van feedback en andere functies van derden.
      Prestatiecookies
      Prestatiecookies worden gebruikt om de belangrijkste prestatie-indexen van de website te begrijpen en te analyseren, wat helpt bij het leveren van een betere gebruikerservaring voor de bezoekers.
      Analytics
      Analytische cookies worden gebruikt om te begrijpen hoe bezoekers omgaan met de website. Deze cookies helpen bij het verstrekken van informatie over statistieken, het aantal bezoekers, het bouncepercentage, verkeer, enz.
      CookieDuurOmschrijving
      _ga2 yearsThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to calculate visitor, session, campaign data and keep track of site usage for the site's analytics report. The cookies store information anonymously and assign a randomly generated number to identify unique visitors.
      _gat_gtag_UA_135558333_31 minuteThis cookie is set by Google and is used to distinguish users.
      _gid1 dayThis cookie is installed by Google Analytics. The cookie is used to store information of how visitors use a website and helps in creating an analytics report of how the website is doing. The data collected including the number visitors, the source where they have come from, and the pages visted in an anonymous form.
      Advertentie
      Advertentiecookies worden gebruikt om bezoekers relevante advertenties en marketingcampagnes te bieden. Deze cookies volgen bezoekers op verschillende websites en verzamelen informatie om aangepaste advertenties weer te geven.
      Andere
      Andere niet-gecategoriseerde cookies zijn cookies die worden geanalyseerd en die nog niet in een categorie zijn ingedeeld.
      OPSLAAN & ACCEPTEREN
      Aangedreven door CookieYes Logo