Kerstgedachte in het Coronajaar 2020: De trein met vertrouwen, hoop en liefde heeft vertraging

Concertzalen gesloten, theaters dicht, musea op slot en de schoolkinderen naar huis. Onze culturele centra huisvesten schatten van kunst uit het verleden en schatten van mensen in het heden.  De medewerkers, de kunstenaars en de docenten werken onzichtbaar thuis. De mevrouw bij de kassa heeft geen toegangsbewijzen te controleren. De gastheer in de toonzaal loopt nu zijn rondjes in het stadspark. De schoonmaakster geeft thuis haar eigen kabinet maar wat extra aandacht. Ontelbaren steunen anoniem door dik en dun hun museum, hun theater, hun school.

In mijn hoofd wandel ik rond door het statige huis van mijn favoriete museum op de Rode Steen in Hoorn waar de kachel en de lichten gedoofd zijn en het hek op slot is. Als je ver van dat bijzondere huis afstaat en er noodgedwongen niet naar toe kunt gaan, besef je je misschien beter wat je niet kunt doen en niet hebt en wat je mist. In mijn gedachten meldt zich spontaan een piepklein en tegelijk ook een groot gedichtje van K. Schippers:

Bij Loosdrecht

Als dit Ierland was,

zou ik beter kijken.

Slecht een enkele zin en ik struikel over een massa vragen en een hoge stapel associaties. Hoe kijk ik, waarom zie ik iets wat een ander niet ziet en omgekeerd? Wat is er zo bijzonder daar in Loosdrecht? In mijn herinnering ben ik terug bij mijn wandeling in 2007 door de natuur van Zuid-Ierland. Wie schrijft die blijft, wie goed kijkt, is rijk. Velen van ons voelen zich allesbehalve rijk. Verloren, verdwenen, vermist. We missen onze dierbaren, we ontberen onze gewoontes. Onze automatische piloot is offline. We zijn onze zekerheden kwijt of we denken dat we ze kwijt zijn.

Onzeker

Kunstenaars zijn per definitie onzeker: is het goed wat ik doe, klopt het wat ik doe, komt het over wat ik bedoel, heeft het zin? Artiesten delen deze eigenschap met wetenschappers. Hun twijfel is hun tweede natuur. Hun onzekerheid is een garantie voor het verkrijgen van bepaalde zekerheden.

Als gewone mensen willen wij graag zekerheid, zeker als veel onzeker is. Wanneer krijg ik een vaccin, wanneer mogen we weer terug naar het normale leven, wanneer loop ik geen risico op besmetting, wanneer mag ik weer reizen, tentoonstellingen bezoeken, naar concerten, op vakantie?

Karrevrachten met complotten

We breken onze nek over talloos veel vragen. De deskundigen liggen onder vuur. Het wantrouwen dendert door de straten, de wegen overvol met karrevrachten complotten, de trein met vertrouwen, hoop en liefde heeft vertraging.  We wachten op de aankomst van de kunst, de landing van de natuur en de start van het onderwijs. Als we goed kijken, bij Loosdrecht of in Hoorn, is er wel degelijk troost, aandacht en liefde. Misschien meer dan we zelf ervaren en denken, als we beter kijken.

Voor de komende feestdagen en het nieuwe jaar wens ik je veel liefde, vertrouwen, goede gezondheid en een beter 2021.

Henk Tameling, Hoorn, 19.12.20