Jongeren, klimaat en onderwijs verdienen investeringen in de toekomst

Mega-investeringen zijn nodig om het onderwijs te verbeteren. Met een innovatieplan voor het onderwijs zorgen wij voor een duurzame toekomst van onze jongeren. Een nuttige en noodzakelijke besteding van het Nationaal Groeifonds, betogen Henk Tameling, Mark Boode, Jelle de Jong en anderen

Studerende en werkende jongeren leven in toenemende onzekerheid. Zij ervaren dat hun ‘jeugd’ wordt afgenomen door de pandemie. Hun sociale leven staat on hold. Traditionele vormen van kennisoverdracht lijken te verdwijnen om plaats te maken voor aangepast onlineonderwijs. En die belangrijke schooltijd leidt naar een sterk veranderend toekomstperspectief op de huizen- en arbeidsmarkt, snel oplopende studieschulden, mondiale ontwikkelingen op het gebied van natuur, klimaat en energie.

Leraren en docenten ervaren dagelijks vrijwel dezelfde obstakels in hun werk als hulpverleners in de zorg: bureaucratische en administratieve controlesystemen, gebrek aan geschoold personeel, hoge werkdruk, onderbetaling, gebrek aan maatschappelijke waardering en respect, weinig tijd voor professionalisering en toename van online overleggen en kennisoverdracht. Leerlingen, ouders en onderwijspersoneel mogen van de overheid en de politiek verwachten dat zij dergelijke obstakels mee helpen oplossen. 

Groeifonds

Bij de introductie van het Nationaal Groeifonds wees het kabinet op het belang van goed onderwijs en van investeren in ‘menselijk kapitaal’. De belangrijkste opgave ligt ‘in het versterken van het primair, voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs. Versterken van het curriculum en inzetten op meer digitale middelen voor onderwijs zijn daarvan voorbeelden.’

De versterking van het curriculum is om meerdere redenen noodzakelijk. Leerlingen ervaren de inhoud niet als relevant: de wettelijk verplichte lesstof (het huidige curriculum is vastgesteld in 2007) geeft onvoldoende antwoord op de vraagstukken waar scholieren zich mee geconfronteerd zien.  Inhoud en didactiek sluiten onvoldoende aan bij de veranderingen in onze globale samenleving en de daarbij behorende arbeidsmarkt.

Bij de komende verandering van het curriculum (curriculum.nu) is een van de vier hoofdthema’s duurzaamheid. Dit containerbegrip is nauw verbonden met de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN. Nog tien jaar te gaan en dan moeten ook wij in Nederland die doelen bereikt hebben. Als wij álle leerlingen in Nederland het voortgezet onderwijs willen laten afronden met kennis over duurzame ontwikkeling en de vaardigheden om daarnaar te handelen, dan is een forse operatie nodig voor ‘leren voor duurzame ontwikkeling’.

Bijspijkeren

De kennis van de SDG’s is in het onderwijs gering. Jongeren zullen in toenemende mate te maken krijgen met tal van persoonlijke, maatschappelijke en technische vraagstukken over duurzaamheid zoals klimaatverandering, biodiversiteit en circulaire economie. Het onderwijs op dit gebied is vaak mager, versnipperd en deels gebaseerd op onvolledige en verouderde informatie. Met name in het VO, waar het eindexamen eenzijdig gericht is op kennis van losstaande, traditionele schoolvakken, ontbreek het aan een systemische kijk op mondiale vraagstukken.

Docenten hebben niet de tijd en mogelijkheid zich in duurzame thema’s te verdiepen en de leerlingen goed voor te bereiden op hun toekomst. Koplopers krijgen te weinig ruimte. Het gevaar van stagnatie en stilstand in het onderwijs kan gekeerd worden met ontwikkeltijd en professionaliseringsprogramma’s voor docenten om zicht te krijgen op de veelal complexe relaties binnen en tussen thema’s als klimaat en energie. Educatie op het gebied van duurzaamheid oftewel ‘leren voor duurzame ontwikkeling’ vraagt om extra investeringen. Daar komt nog iets anders bij.

Digitalisering

Elke zichzelf respecterende onderwijsorganisatie denkt momenteel hard na over digitalisering van het onderwijs. E-learning biedt zeker kansen, ook voor leren voor duurzame ontwikkeling en het nieuwe curriculum.nu. Maar het is niet voldoende als het gaat om vernieuwend onderwijs. Wij pleiten voor ander onderwijs, eigenlijk lijfelijk onderwijs, buiten leren, ervarend leren, handelend leren, experimenterend leren, plek-gebonden leren, outdoor learning. Ons idee is om online en offlineonderwijs te verbinden met duurzaam handelen in je eigen omgeving en in de natuur.

De vraag is hoe we jongeren betrekken bij hun omgeving en medemensen en de natuur. Cynisch gezegd: hoe krijgen we jongeren die zo’n 80-90% van hun wakkere uren naar een schermpje kijken en/of oortjes in hebben, weg van digitally mediated experiences?

Schoonmaak

Ruim vijftig jaar geleden werd de Mammoetwet in 1968 ingevoerd met het huidige onderwijsstelsel van basis- en voortgezet onderwijs als resultaat.  Anno 2020 is het de hoogste tijd voor een grote schoonmaak van oude vormen en gedachten op het gebied van financiering, didactiek en pedagogiek. Modernisering van ons onderwijs is nodig om de nieuwe generaties te helpen bij het vinden van hun eigen levensweg en ze een betekenisvolle, gelukkige en duurzame toekomst te kunnen bieden. Met mammoetinvesteringen in het onderwijs en labeling van onderwijsgelden gericht op inhoudelijke ontwikkeling, kunnen wij nu als volwassenen een bijdrage leveren aan de toekomst van onze (klein-) kinderen. Dit is een investering die als geen ander rendeert.

Samenvattend

Wij stellen voor het Nationaal Groeifonds aan te wenden voor majeure investeringen in het basis- en voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Deze investeringen zijn wat ons betreft de komende vijf jaar bedoeld voor met name

·         pilots voor onderwijsvernieuwing,

·         stimuleringsgelden voor lerarenopleidingen,

·         onderzoek naar effectieve, bijdetijdse onderwijsverbeteringen,

·         ontwikkeling van actueel lesmateriaal,

·         professionalisering van docenten,

·         projecten om leerlingen een actieve rol te geven.

Uitnodiging

Wij nodigen belangstellenden samen met de ondertekenaars van deze oproep mee te denken over initiatieven om duurzame educatie te implementeren. Opgave hiervoor kan via Info@academievoorduurzaamonderwijs.nl  of giuseppe@lerenvoormorgen.org

Henk Tameling, voorzitter Nederlandse Academie voor Duurzaam Onderwijs, Kyra van den Berg, bestuurslid Youth for Climate, Mark Boode, voorzitter Teachers for Climate, Jildou Dooper, Stichting Nieuw Onderwijs, Giuseppe van der Helm, directeur Coöperatie Leren voor Morgen, Jelle de Jong, directeur IVN, Maurits Groen, ondernemer, Heleentje Swart, Vereniging Circulair Friesland| SPARK the Movement, Annemarije Tillema, country director Sustainable Brand Index Benelux , Bart Verheggen, docent Amsterdam University College, Arjen Wals, hoogleraar Wageningen University, Stijn Warmenhoven, medeoprichter Youth for Climate NL

Zwaag, 28 september 2020