ONDERWIJS EN GRONDSTOFFEN

Donderdag 28 en vrijdag 29 oktober vindt in Amsterdam de conferentie Resource wende dialogue plaats. Een conferentie over het gebruik van grondstoffen en de gevolgen daarvan op mens, dier en natuur. Vanuit het onderwijs nemen wij deel aan deze conferentie. NADO verzorgt het atelier Futureproof education and innovation. Waarom zouden onderwijsinstellingen aandacht moeten schenken aan ‘resources’? Op welke manier kan onderwijs een bijdrage leveren aan het resourcevraagstuk? Deze en andere vragen stel ik aan de orde en ik nodig je van harte uit deel te nemen aan dit gesprek.

Bij het onderwerp ‘Resources’ kunnen we ons allerlei maatschappelijke, wetenschappelijke en filosofische vragen voorstellen. De antwoorden die we zoeken berusten vooral op kennis en ethiek.

In het onderwijs zijn we van 4 tot 24 jaar ook bezig met kennisontwikkeling en met waarden die we kinderen meegeven tijdens hun ontwikkeling tot volwassen mens.

Ik blijf me erover verbazen dat in de curricula van allerlei school- en onderwijssoorten relatief weinig tijd is ingeruimd voor onderwerpen als klimaatverandering, biodiversiteitsverlies, energietransitie, armoede en grondstoffentekorten. Komt het bij de afzonderlijke vakken in beperkte mate aan de orde, van een vakoverstijgende en systemische benadering van genoemde onderwerpen is nauwelijks sprake. Een integrale onderzoek benadering met vakken als biologie, economie en scheikunde behoort niet tot de dagelijkse praktijk. Het vak economie bevat tot op heden nauwelijks aandacht voor waarden als gezondheid, natuur, geluk en welzijn.

Waarom zouden onderwijsinstellingen aandacht moeten schenken aan ‘resources’?

Onderwijs bereidt jonge mensen cognitief en pedagogisch-sociaal voor op hun toekomst, als individu en als burger in een bepaalde maatschappelijke rol. De kennis die zij tussen hun 4de en 24ste levensjaar opdoen vertoont hiaten, is onvolledig, niet actueel en soms eenzijdig. De manier waarop zij hun kennis verwerven is beperkt vanwege het monomane en niet-samenhangende karakter. De meeste ‘resource’-onderwerpen worden vanuit één vak op een niet systemische manier aangeboden. Het gevolg is dat de verspreide kennis op zijn minst onvolledig en niet actueel is. Hele generaties worden dus opgevoed en verlaten hun opleiding zonder essentiële kennis over en snel veranderende wereld. Kennis over ’resources’ komt tegemoet aan deze kritiek en vergroot de kennis en de waarden van onze toekomstige wereldburgers. Kennis leidt tot nieuwe inzichten, innovaties en toepassingen in onze samenleving.

Welke bijdrage kan het onderwijs leveren aan het debat over wereldvraagstukken rond klimaatverandering en grondstoffen?

We kunnen er bijvoorbeeld  ervoor zorgen

• dat álle leerlingen in Nederland over tien jaar het voortgezet onderwijs afronden met kennis over, vaardigheden voor en bereidheid te handelen voor duurzame ontwikkeling;
• docenten te ontzorgen door middel van cursussen en te helpen met lesmateriaal. Met de programma’s voor duurzaam leren kunnen docenten hun kennis vermeerderen op het gebied van duurzame thema’s en zijn zij in staat deze kennis toe te passen in hun eigen onderwijspraktijk;
• dat studenten en werkenden (in-company) zich bewust worden  van de ernst en de consequenties van grondstoffenschaarste; 
• dat met onderzoek, kennisontwikkeling, innovaties en het op systeemniveau doorgronden van de grondstoffenschaarste we als burgers en als overheid nieuw verworven inzichten gebruiken voor geo-/grondstoffen-/industriepolitiek en Europese samenwerking.

Ik nodig je graag uit deel te nemen aan het debat over de vraag welke bijdrage het onderwijs kan leveren aan duurzaamheidsvraagstukken als het gebruik van grondstoffen http://resourcewende.eu/dialogen/

Namens de Nederlandse Academie voor Duurzaam Onderwijs (NADO), Henk Tameling

http://resourcewende.eu/dialogen/