‘PRIKKEL LEERLINGEN VANUIT HUN EIGEN INTERESSES’

Na zijn studie biologie koos Jocelyn Janssen vijftien jaar geleden bewust voor een baan als leraar op het vmbo. Hij houdt van de ‘typische vmbo-leerling’ (eerlijk, recht voor de raap, niet alles zomaar aannemend), die hij niet alleen onderwijst in de biologie, maar ook kennis over duurzaamheid bijbrengt. Hij werd in oktober 2022 met recht verkozen tot Duurzame Docent.

Tekst: Henk Tameling Foto: eigen beheer

Met voorzichtig opgeheven armen en een brede glimlach betreedt vmbo-docent Jocelyn Janssen op 23 november 2022 het podium in de grote zaal van Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. De jury maakt bekend dat hij is verkozen tot de meest duurzame docent in het voortgezet onderwijs. Het groene werk van de Tilburgse Jocelyn, wat hij samen doet met collega en partner Anniek, de andere collega’s en de leerlingen, op en bij Campus 013 is met deze prijs bekroond en als voorbeeld gesteld voor hoe duurzaam scholen in de praktijk kunnen zijn. Bescheiden als hij is, laat Jocelyn meerdere malen in het gesprek weten dat de uitverkiezing eigenlijk een prijs is voor al zijn collega’s. Waarvan akte.

Groen schoolplein

Jocelyn Janssen is naast docent biologie, groen en dier, ook stagecoördinator en vakgroepvoorzitter, en hij is verantwoordelijk voor het groenplein van de school. Ruim vier jaar is hij vol overgave, samen met zijn collega’s, bezig zijn school te vergroenen. In, op en rond de school is de groene invloed te zien. In de schooltuin staan een wormenhotel, een plantenkastje, fruitbomen en fruitstruiken, op het schoolplein staat een zon- en windmolentje waar leerlingen hun mobieltjes opladen en binnen worden de toiletten doorgespoeld met regenwater. Jocelyn vindt het belangrijk om leerlingen te prikkelen vanuit hun eigen interesses. ‘De laadpaal op wind- en zonne-energie op ons schoolplein is daar een goed voorbeeld van. Want als je daar rechtstreeks je mobiel mee kunt opladen, wordt het opeens een stuk interessanter! Maar ook de leerlingen van horeca prikkelen we met het verzamelen van het snij-afval voor het wormenhotel en de meiden van uiterlijke zorg maken zalf met goudsbloem uit de eigen schooltuin.’

---

Leerlingen en vakdocenten werken mee: in de moestuin, door insectenhuisjes te bouwen of te koken met de tuinopbrengst

---

Op het groenplein van Campus 013 werken alle leerlingen en vrijwel alle vakdocenten van de school mee: in de moestuin, door bij techniekles insectenhuisjes te bouwen of de tuin te gebruiken als inspiratiebron voor tekenopdrachten bij CKV, en door te koken met de tuinopbrengst in de keukens van de afdeling horeca. Leerlingen doen ook mee met de boomplantdag en leggen een voedselpad aan.

In het lokaal leren ze de theorie over duurzaamheid, in de schooltuin de praktijk. Bijvoorbeeld bij de wadi – een opslagvoorziening voor regenwater – waar ze ontdekken hoe je regenwater gebruikt voor het doorspoelen in de toiletten. Dit schooljaar werken de groene Tilburgers aan een daktuin waar zichtbaar wordt hoe een groen dak precies werkt. Ook dit weer in co-creatie tussen leerlingen en hun docenten.

‘Ploatske’ met een BBQ

Wat drijft de duurzame docent van het jaar om zoveel tijd te stoppen in en buiten school? Jocelyn wil zijn leerlingen eens een andere kijk bieden op de omgeving, klimaatverandering en onze voedselvoorziening ‘Voor veel van onze leerlingen is het begrip ‘duurzaamheid’ echt een ver van je bed show. In een aantal wijken in Tilburg is het heel normaal om een ‘ploatske’ te hebben: een stevig betegelde ondergrond met een goede BBQ, in plaats van een groene omgeving. En dat het warmer wordt, is juist wel lekker, want dan kun je in de zomer ook nog mooi een zwembadje kwijt. Kleine kriebelbeestjes zijn vies en eng, en voedsel koop je keurig voorverpakt in de grote supermarkten. Genoeg reden voor mij als biologieleraar dat op te pakken dus.’

---

Hoewel we uren hebben gekregen van school, is het groen bezig zijn natuurlijk ook intrinsieke motivatie en vrijwilligerswerk

---

Overigens lopen werk en privé bij Jocelyn vaak door elkaar heen. Collega Anniek is ook zijn levenspartner en samen wonen ze dicht bij de school en ook in hun vrije tijd blijven ze bezig met groene ontwikkelingen. Zijn werk is zijn passie, zijn passie is zijn werk. Of in zijn eigen woorden: ‘In de hobbysfeer ben ik indirect, samen met Anniek, nog steeds bezig met de groene ontwikkelingen op onze school. Hoewel we daar uren voor hebben gekregen van school, is het natuurlijk voor een deel ook intrinsieke motivatie en vrijwilligerswerk. Een moestuincoachtraining volgen, teeltplannetjes opstellen, een leuke les over groene energie bedenken met kleine windmolentjes die gemaakt worden door leerlingen, noem maar op…’

Hulp van groene partners

Opvallend aan de school waar Jocelyn zijn goede werk kan doen, is dat de gehele opleiding participeert. Op Campus 013 vindt werken aan duurzaamheid niet op een exclusief eilandje plaats. In alle vakgebieden, op alle ‘pleinen’ van de scholen zijn leerlingen en leraren actief bezig met duurzame onderwerpen. Verzorging, horeca, zorg, logistiek, techniek, timmeren, metselen, alle onderdelen van Campus 013 leveren hun bijdrage aan de vergroening van de school. En de school deelt haar kennis en ervaringen met collega-scholen in Brabant, en met de buurtbewoners die kunnen genieten van de gezonde voedselproducten die Jocelyn met zijn team voor consumptie aanbiedt. Voor dat laatste is ook de organisatie GrowWizzkid ingeschakeld.

Onze laatste vraag is welk advies Jocelyn aan docenten wil geven als ze hun lessen en hun vak in de praktijk duurzamer willen maken: ‘Hoe klein of hoe groot het ook is… Niet twijfelen, gewoon doen! Begin, pak aan, verzin een goed plan of project en ga daarmee in de hand het gesprek aan met collega’s of leidinggevenden. Zoek eventueel groene partners in de regio die je kunnen ondersteunen.’

Volg de projecten van Jocelyn en het schoolteam van Campus 013 via Facebook en laat je inspireren door hun initiatieven!

Hoe word je verkozen tot duurzame docent van het jaar?
De jury van de Duurzame Docent Verkiezing beoordeelt genomineerden in de categorieën po, vo, mbo en ho op de volgende criteria: de betrokkenheid van leerlingen bij het werk van de docent, het bieden van een handelingsperspectief aan leerlingen, de relatie van de docenten met de rest van de school bij het verduurzamen, de inspirerende rol van de docent voor anderen, het vernieuwende karakter van het werk van de docent en tenslotte de mate van integratie van het duurzame werk met het ‘reguliere’ schoolwerk.

De Duurzame Docent Verkiezing 2023 is nog in voorbereiding. Wanneer de inschrijving opent, wordt dat bekendgemaakt via de websites en sociale media van de deelnemende organisaties.

De Duurzame Docent Verkiezing wordt georganiseerd door de Coöperatie Leren voor Morgen, Teachers for Climate, Youth for Climate, Meesters met Dromen, Duurzame Pabo en de Nederlandse Academie voor Duurzaam Onderwijs.