SLIMME TOOL VOOR KLIMAATVRAGEN

Krijgen we meer last van insectenplagen, zijn windmolens echt zo duurzaam of wat is de klimaatimpact van cryptovaluta als de bitcoin? Vragen bij het thema klimaatverandering die je in een les goed kunt behandelen of die een leerling stelt voor een werkstuk. Maar waar haal je betrouwbare informatie vandaan… bij de KlimaatHelpdesk!

Tekst: Trisha Goossens

Als docent ben je verantwoordelijk voor het lesgeven met juiste informatie of om leerlingen aan betrouwbare bronnen te helpen. Van de schoolboeken uit het standaard curriculum ga je ervanuit dat de bronnen gecheckt zijn en alles klopt, maar als het gaat om klimaatzaken zul je veel informatie zelf opzoeken omdat de boeken er niet in voorzien. En hoe weet je dan of het klopt en je geen desinformatie verspreidt? Ook zijn vraagstukken rondom het klimaat vaak complex en bevat het vele kanten. Het is soms lastig om al die aspecten goed in beeld te krijgen. Via de KlimaatHelpdesk, een netwerk van wetenschappers en deskundigen, krijg je als docent of als leerling een onderbouwd antwoord op je klimaatvraag en krijg je zicht op de verbanden.

Ontstaan vanuit klimaatbetrokkenheid

Tussen alle wirwar aan informatie op internet is de KlimaatHelpdesk een fijne bron van kennis. Niet voor niets staat het als nieuwkomer op de 36^ste plaats van de Trouw Duurzame 100 van 2021. Coördinator van de redactie en student Aardwetenschappen Myrthe Leijnse vertelt hoe het is begonnen: ‘Een aantal wetenschappers van Scientists4Future Nederland, dat zich bekommert om het klimaat, en Utrecht Young Academy, waar jonge, excellente, pas gepromoveerde onderzoekers van de Universiteit Utrecht zich inzetten voor de maatschappij, kwam op dit idee, en heeft het opgezet. Ook klimaatwetenschapper Leo Meyer, in de jaren negentig als ambtenaar van het ministerie van VROM betrokken bij het klimaatbeleid, voormalig projectleider bij het IPCC én oud-bestuurslid van NADO, is vanaf dag één bij de KlimaatHelpdesk betrokken.’

Geen belangenverstrengeling

Inmiddels is het netwerk gegroeid naar meer dan 200 experts in alle vakgebieden, van natuurkunde, economie, biologie, geografie, tot geschiedenis, rechtsgeleerdheid en psychologie. ‘Om eventuele belangenverstrengeling te voorkomen, werken we alleen met deskundigen en wetenschappers die verbonden zijn aan universiteiten, kennisinstituten of overheidsinstanties. Dus niet met adviesbureau’s of commerciële partijen die iets willen verkopen’, licht Leijse de selectieprocedure toe.

---

Iedereen kan een vraag indienen via de website of sociale media

---

Behalve met vrijwilligers, werkt de helpdesk met student-assistenten (zoals Leijnse zelf) en op termijn willen ze ook met stagiairs gaan werken. Het mooie is dat iedereen een vraag kan indienen via de website of via sociale media. ‘Wij benaderen een actieve wetenschapper of deskundige, die een antwoord schrijft gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten.’ Een tweede expert controleert dat antwoord en dan gaat de informatie, wetenschappelijk verantwoord, naar de online vraagsteller. De uitleg is uitgebreid, de bronnen staan vermeld.

Lastige vragen

Een enkele keer is een gestelde vraag moeilijk te beantwoorden. Leijnse: ‘Sommige vragen zijn heel breed of niet puur natuurwetenschappelijk – en dus feitelijk – te beantwoorden. Denk aan een vraag als Mag ik nog wel een kind krijgen? Daar komen ook psychologische, juridische of ethische aspecten bij kijken. De sociale wetenschappen zijn vaak meer gebaseerd op meningen of juridisch gezien kan het gaan om beleid dat nog niet is doorgevoerd. Per vraag maakt de betreffende expert de keuze hoe het te belichten en wat de beste manier is het antwoord te geven. Het kan ook zijn dat we een vraag, in overleg met de vragensteller, herformuleren.’

Hoe gaat de KlimaatHelpdesk om met onderwerpen waar nog niet alles over bekend is? “Op termijn zal de organisatie hiernaar gaan kijken: als er meer of nieuwe informatie beschikbaar komt, of inzichten veranderen, dan kan dat invloed hebben op bepaalde antwoorden.’

Beperkte zoekfunctie

Inmiddels zijn er al zo’n honderd vragen beantwoord, dus wellicht dat jouw vraag er al tussen staat. De zoekfunctie is helaas wat beperkt: er zijn categorieën als ‘energietransitie’ of ‘maatschappelijke gevolgen’ of ‘oceanen en ijs’, maar je kunt niet op één trefwoord zoeken. Je kunt het proberen met ctrl + F, maar omdat er verschillende termen gebruikt worden, vind je met ‘windmolen’ niet de vragen die gaan over ‘windturbine’.

Mogelijk volgt er ook een helpdesk met vragen over de biodiversiteitscrisis.