TIJDLOOS UURWERK

Het begrip tijd is voer voor geleerden en voor leken en onderwerp van menig gesprek. Onder geleerden versta ik in dit verband wetenschappers en kunstenaars. Iedereen herinnert zich vast wel  publicaties over oertijden en gedichten van Vasalis of  Kopland over het fenomeen tijd. Aangezien ik in nederige staat niet de arrogante ambitie heb, om me met deze talenten te meten, beperk ik me tot de huis-,tuin- en keukenervaringen met mijn eigen tijd.

Toen ik  niet lang geleden nog als loonslaaf lange dagen en volle weken maakte, smachtte en hunkerde ik naar vrije tijd. Even niks doen, of even iets heel anders doen. Ontspanning door inspanning, bij voorbeeld met sport, lezen, luisteren of kijken. Eerlijk gezegd kon ik nooit goed die scheiding aanbrengen tussen werktijd en vrije tijd. In mijn vrije tijd vond ik het helemaal niet erg om even met mijn reguliere werk bezig te zijn. Sterker nog, veelal is het onvermijdelijk. In je hoofd kun je moeilijk een scheiding aanbrengen tussen de verschillende tijden. Het denken staat  immers nooit stil. Ik vind ook dat wanneer je plezier en lol in je werk hebt, de behoefte aan vrije tijd anders is dan wanneer je met de moed der wanhoop naar je werk afreist en je tandenknarsend, hoofdschuddend en met maximale tegenzin je werkzaamheden verricht. De grenzen tussen werk en privé vervagen ook door de immense impact van de sociale media op ons dagelijks leven en door de mogelijkheden om regulier thuis te werken.

Nu beschik ik sinds kort over een maximum aan vrije tijd en een minimum aan verplichtingen. Ik kan gaan en staan waar ik wil. Ik voel me een OZP er, een onafhankelijk zelfstandige persoon. In eerste instantie zou je denken dat je je geluk niet op kunt. Je kunt uitslapen, langslapen, doorslapen. Je kunt inpakken en doorzakken. Je mag besluiteloos zijn. Je kunt weifelen tot je een ons weegt. Je  hebt de optie om te staren zonder iets te zien.  De telefoon gaat alleen nog wanneer een callcenter probeert centen los te peuteren voor een overbodige aanbieding of abonnement. De mailbox lijkt op een landschap na desert storm.

Time is on your side. Je bent miljonair geworden van minuten, uren, dagen, weken en maanden. De auto, de boodschappenfiets, de mountainbike en de racefiets staan elk minuut tot mijn beschikking. Doelloos mag je dolen door het grote mensenbos. Oneindig kun je zinnen op plannen die nooit uitgevoerd worden. Onmetelijk zijn de gebieden die je kunt betreden. De grens tussen werktijd en vrije tijd is daarmee compleet weggevaagd. Als een lawine, als een overstroming, als een bosbrand.

Tijd is een amorfe massa geworden, als water dat tussen je vingers doorglipt. Van tijd kun je geen chocola meer maken. Tijd verdampt als ether. Tijd is als de ballon  in de lucht die per ongeluk door het daarvoor gelukkige kind is losgelaten in een moment van onbedachtzaamheid. Tijd is bij afwezigheid van werkschema’s, werkafspraken, planningsmemo’s, productieschema’s  onmeetbaar geworden. Tijd heelt helemaal niet alle wonden. Een tijdloze tijd beknelt meer dan het gevoel zo weinig vrije tijd te hebben. Deze tijd vraagt om ander uurwerk.

Er zijn allerlei oplossingen denkbaar voor het tijdloze probleem. Ik denk aan: Ordening in je dagindeling door lid te worden van vrijetijdsclubs op vaste tijden, je vrijwillig aansluiten bij goede doelenorganinsaties, de wijde wereld in trekken op basis van strakke reisschema’s. Ik kan het ook procesmatig gaan benaderen: ik zend hulpvragen uit in de sociale media en laat me leiden door anonieme reacties op internet. Of ondernemend: ik richt een adviesbureau op voor vrijetijdsproblemen en vestig me als met begeleidingscoach for the time being. Voor het onlangs ongevraagd gekregen advies om aan mindfullness te gaan doen, neem ik nog even de tijd.

Het loopt tegen sluitingstijd. Voordat je het weet ben je met al je vrije tijd te laat voor je dagelijkse boodschappen. Ik was een van de laatste  en weinige klanten. De caissière  in de supermarkt zei tegen me dat  als je niet te veel te doen hebt, de tijd erg lang duurt. Ik knikte instemmend: met of zonder werk, de tijd doet een beroep op je eigen uurwerk. Deze tijd creëert andere tijden. Veel vrije tijd is dus helemaal niet synoniem met alle varianten op ‘mooi’ of ‘fijn’. Al je weinig vrije tijd hebt omdat je veel werkt, hoef je weinig keuzes te maken. Dat doen anderen wel voor je. Die onvrijheid heeft eigenlijk best wel voordelen. Daar kom je dus achter met veel vrije tijd.

04122014